Ngày mai trời lại sáng - Anne Lacaton & Jean-Philippe Vassal


Hình ảnh chân thực/riêng tư

Những hình ảnh châu Phi, những ký ức trở lại: 

sa mạc, đất đai, đại dương, những vùng lãnh thổ bằng phẳng mênh mông

nơi mà công trình tồn tại ngắn ngủi, chóng qua bởi sức mạnh

của Tự Nhiên, và thường thiết thực. 

Những gặp gỡ, những vần thơ, những cảm xúc.

Những sự vật lạ thường, tấm nhựa phẳng trải trên nền đất

của đồng quê, những khu vườn bí mật, những thắm thiết, những thấu hiểu.


Những bức ảnh không hoàn hảo

đủ 

để không bị giả tạo.


Những hình ảnh/câu hỏi khác

Những hình ảnh đời thường, chứa nhiều thông tin,

những đúng, những sai, chuyện trò thường trực

về các sự kiện trên thế giới này, dù rất gần hay rất xa

đều được biết đến ở nơi khác chỉ trong vài giây.

Có một điều chắc chắn: thế giới, xã hội, những điều bất công.

Nơi đây, chúng ta không thể xây dựng đủ trường học

hay nhà ở xã hội; nơi đây, chúng ta phải đóng cửa một bệnh viện 

vì thiếu phương tiện để duy trì; nơi khác, chúng ta lại tạo ra 

các công trình công cộng rất tham vọng, 

rất đắt, thậm chí vô dụng. 


Có thể xây hai ngôi nhà, hai trường học,

hai tòa chung cư với giá của một cái không…?

Sáng tạo, chấp nhận rủi ro, thay đổi. 


Vẻ đẹp của sự minh bạch

Cấu trúc xây dựng dân dụng đi trước sức mạnh kỹ thuật,

theo cách mà các kỹ sư làm việc (những máy móc, những nhà máy).

Không có 36 kế, chỉ có một hay hai đáp án

và một cái chắc chắn tốt hơn. 


Không có kiến trúc nào ở đây.

Chúng tôi phân tích một vấn đề theo quy tắc toán học

sự cài cắm, phép tích hợp, chương trình,

một vấn đề kỹ thuật, kinh tế, xã hội.

Cuối cùng, thế là đủ. Vậy đã là nhiều rồi.


Các cấu trúc tự xây dựng: những nhà kho, túp lều, nhà máy, 

trung tâm thương mại ở ngoại ô: một chiếc hộp và một dấu hiệu.

Điều gì là đúng, điều gì được định danh rõ ràng: khả năng được đọc hiểu.

Ở những hình ảnh tốc độ (giả mạo): đôi cánh của máy bay,

ốp lát theo phương ngang, các công trình sẵn sàng cất cánh,

đề xuất phương hướng của điểm đến, những bãi biển và hàng dừa....

Không chút giả vờ. 


Cư ngụ

Quá nhiều tiện nghi. Chúng ta tự tước đi kiến trúc phi thường

bởi quá nhiều tiện nghi mang tính tư sản. 

Những cách cư ngụ mới, cách sống.

Ngôi nhà: phát minh điều gì đó khác, 

phá bỏ các nền tảng, tính di động, đời sống du mục. 

Chiếc hộp, hình hộp: còn gì khác để làm nữa?

Nhà Farnsworth, và sau đó?

Thỏa thuận với sự trong suốt, những bộ lọc,

những công trình mở, thẩm thấu khí hậu.

Phát minh ra những cái-máy-để-ở, những ngôi-nhà-hoa.


Dự án

Không có minh chứng hay sự tham khảo nào.

Mỗi một lần là một vấn đề mới nảy sinh,

việc đụng độ với những hạn chế, những yêu cầu và cả những mong đợi.

Đặt ra những câu hỏi đúng và trả lời

một cách chặt chẽ, từng câu từng câu.

Luôn luôn tự đặt câu hỏi về sự cần thiết, về hiệu quả:

điều gì là quan trọng, điều gì không.

Tránh xa việc góp nhặt, tìm kiếm vẻ đơn giản,

khả năng được đọc hiểu. Giám sát mỗi một chi tiết hơi phức tạp

như thể nó là hệ quả của một lỗi soi chiếu.

Tự giải phóng ý tưởng hình thức những cái khác ngoài

tính kiến trúc hay xuất phát từ bối cảnh. 

Xây dựng từ không gian bên trong. 


Sự chính xác của việc cài cắm.

Giải pháp hoàn hảo cho công năng.

Sử dụng: giao thông, cảm giác,

nhận thức bên trong, sự tương hợp.

Những cảm quan: sự mời gọi của một công trình;

về nội dung, về cuộc sống, về thời đại.

Giá cả: giảm thiểu chi phí, phương tiện đúng đắn,

rẻ nhất có thể để xây dựng nhiều thêm.

Sự chặt chẽ của những mặt bằng.

Một nỗi say mê nhất định cho việc tổ chức, sắp đặt, tính toán,

dồn nén, định giá, bắt đầu lại từ đầu, 

đọc và đọc lại chương trình, làm cho kinh tế hơn, đơn giản hơn. 


Tiếp theo, 

khoảnh khắc thần kì nơi những hình ảnh trở lại, 

nơi hai hướng nghĩ hòa hợp với nhau

một cách hoàn hảo, lồng vào nhau, nuôi dưỡng nhau,

như xuất thần.

Khoảnh khắc của sự hưng phấn, và dễ chịu, như thể

điều kì diệu và vô thức trong phần nào

vui sướng và sống động đã mang đến ý nghĩa cho dự án

để dẫn dắt phần khó khăn vào đúng trọng tâm phát triển.

Sinh ra không ai biết ở đâu, cảm giác chốn nào đó, xa xôi,

ở châu Phi hay đâu đó khác, trong những tập thơ, những bộ phim,

trong những làn khói mờ của quán rượu, những khoang tàu,

nhà ga sân bay, một hình ảnh, một ý tưởng bám diết,

mà ta chờ đợi, mà ta cẩn thận thu thập,

mà ta bảo vệ, gìn giữ, lãng quên, rồi lại tìm thấy.


Điều đó ở lại trong suốt dự án

và kết thúc bằng việc tự thiết lập theo cách không thể khác được. 

Kiến trúc rồi sẽ bộc trực, hữu ích, chính xác, kinh tế, tự do, vui sướng,

đậm chất thơ và trở nên phổ quát. Ngày mai trời lại sáng.


Người dịch: Tê Tê 
Trích từ ấn phẩm phát hành cho triển lãm “Il fera beau demain”, tổ chức tại Viện Kiến trúc Pháp ở Paris năm 1995. link


1 comment:

  1. Ủa hai câu cuối anh không thấy trong bản gốc?

    ReplyDelete