Mấy vấn đề về "site" Campo Marzio của Piranesi

Mấy ý nghĩ về "site" Campo Marzio, nằm ở phía Tây Bắc, phía ngoài tường Servain của Rome cổ đại. 

Campo Marzio, Piranesi

Thứ nhất, về mặt chức năng, Campo Marzio đầu tiên được sử dụng cho mục đích luyện tập quân sự và đào tạo người trẻ, sau đó có thêm các công trình giải trí và mang tính thưởng ngoạn. Khu vực này cũng dành cho đám tang và chôn cất. Trước thời Trung Cổ, nó không có nhà ở và đường xá, nhưng đến thế kỷ XVIII đã trưởng thành trở thành lãnh thổ đông đúc nhất của Rome. Có thể nói Campo Marzio là phần phụ của Rome, hay Rome là phần phụ của nó? 

Campus Martius (Campo Marzio chiếm phần nhỏ) trong mối quan hệ với
Rome cổ đại (xanh) và hiện đại (đỏ)

Thứ hai, quan niệm thời gian tìm thấy trong dự án thông qua việc thể hiện đồ án như một scenographia. Thuật ngữ sân khấu này đề xuất một "cảnh diễn" được tác giả tạo ra cách có chủ đích: Campo Marzio bị cắt xén khỏi bối cảnh cụ thể, công trình cũ của nó bị trình hiện trong tư thế hoang tàn. Một "cảnh", không theo lối truyền thống, có điểm nhìn từ phía trên và vì thế loại bỏ đường chân trời, miêu tả đô thị bằng những đổ nát, dấu tích và vụn vỡ. Hư cấu được tạo ra bằng hành động bạo lực của Pinaseri trong việc tách biệt dự án khỏi sự tiếp diễn lịch sử của Rome, tái phát minh một Rome mới. 

Thứ ba, sự tái hiện bằng phế tích đã làm rõ cấu trúc, lịch sử cũng như cho thấy dấu vết cư ngụ và quá trình biến đổi. Với Pirenasi, đó là quá trình lụi tàn và suy vong của đô thị được thể hiện thông qua phương pháp hình thức có tính giản đồ, mang lại hiệu quả hoàn toàn trái ngược với phương thức chủ nghĩa lãng mạn đẹp như tranh vẽ. Như "persistence of memory" của Freud, kiến trúc của đô thị là đối tượng cho hoang tưởng và dời chỗ. 

Persistence of Memory - Salvador Dali

Cuối cùng, manh mối thứ 4 dẫn ta đến câu hỏi về đường biên, đường cắt rất ngẫu hứng, không đóng khung toàn bộ. Gợi nhớ một tác phẩm cùng lối tiếp cận của Man Ray với tên gọi Dust Breeding. 

Dust Breeding - Man Ray

Khung cảnh là một màn hình trung tính, thu thập những ký gửi của các niên đại. Thời gian có giá trị tự trị, nó làm mờ đi hình thức, thông qua tích luỹ và suy tàn, đồng thời, tạo ra điều kiện hình thức mới. Điều này đòi hỏi sự đầu hàng trước những tham vọng kiểm soát đô thị, nhằm mở ra cơ hội của phát triển và tự do. Cùng lúc đó, mối bận tâm của hiện đại lần nữa được đem ra thảo luận. Đó là câu hỏi liên quan đến nhà phát minh (inventor) hay người ghi chép (recorder). Piranesi không tạo ra Campo Marzio, ông ấy chỉ thu thập hình thức của nó.