Nhiệt đới buồn của Derek Walcott trong diễn văn Nobel

Boissiere House ở số12 Queens Park West, Spain Port, Trinidad

Mùa đông mang lại thêm chiều sâu và bóng tối cho cuộc sống cũng như cho văn học, còn trong mùa hè kéo dài không dứt của vùng nhiệt đới thì cả sự đói nghèo lẫn thơ ca đều không thể có chiều sâu, bởi thiên nhiên xung quanh luôn hân hoan đến thế, ngây ngất tràn cung mây đến thế, như âm nhạc của nó. Một nền văn hoá dựa trên niềm vui thì ắt hẳn thiếu chiều sâu. Thật đáng buồn; để bán chính mình, người Caribe khích lệ sự hưởng lạc vô tư lự, sự hào nhoáng trống rỗng, như là một nơi mà kẻ khác tìm về để chạy trốn không chỉ mùa đông mà chạy trốn cả sự nghiêm trọng vốn chỉ xuất phát từ những nền văn hoá có bốn mùa. Vậy làm sao có thể có một dân tộc ở chốn này, một dân tộc theo đúng nghĩa của nó? 

Họ chẳng biết gì về mùa lá rụng trong năm, những ngọn tháp mờ đi trong bão tuyết và những đường phố trắng xoá, thành phố chìm trong sương mù, những ưu tư khi ngồi bên lò sưởi; thay vào đó họ sống tại vùng địa lý mà tiết tấu của nó, cũng như âm nhạc của họ, chỉ giới hạn trong hai đối cực: nóng và ẩm, nắng và mưa, sáng và tối, ngày và đêm, những giới hạn của một nhịp điệu không hoàn chỉnh, và do đó là một dân tộc không có khả năng [cảm nhận] cái tinh tế của sự đối lập, sự phức tạp mang tính sáng tạo. Đành vậy thôi. Chúng tôi không thể thay đổi sự xem thường này. 

Người ta nói ở đây không có đủ sách, không nhà hát, không viện bảo tàng, đơn giản là không đủ. Thế mà, do không có sách, người ta phải cậy vào tư duy, và tư duy, nếu anh ta có thể học cách khép tư duy vào trật tư, sẽ dẫn đến sự cấp thiết phải ghi lại, và cùng lắm, nếu anh ta không có phương tiện nào để ghi thì phải học thuộc lòng, [nghĩa là] cách sắp đặt trí nhớ dẫn đến vần điệu, dẫn đến sự tưởng niệm. Có những đức hạnh trong sự thiếu thốn, và chắc chắn một trong các đức hạnh đó là sự thoát khỏi một dòng thác của sự tầm thường cao độ, bởi vì hiện nay những cuốn sách được sáng tạo ra không nhiều như những cuốn sách được xào nấu lại. 

Những hình ảnh đẹp nhất của Cảng Tây Ban Nha là mẫu hình lý tưởng các tác phẩm của người thợ thủ công, không phải bằng bê tông và kính, mà là các công trình bằng gỗ chạm khắc theo phong cách Ba rốc, mỗi công trình phóng túng trông như một bức vẽ về chính công trình đó hơn là toà nhà thực sự. 

Nỗi buồn do sự thiếu hiểu biết về ánh sáng và những con người mà ánh sáng đó lan toả trên họ. 

Tầm vóc của thành phố này không thể được đo bằng các vị khách du lịch hay kẻ lưu vong, mà bởi chính những công dân và kiến trúc của nó. Một khi người ta bảo chúng tôi chưa phải là một thành phố hay một nền văn hoá, chúng tôi cần phải trả lời như thế này: Tôi không phải là thành phố hay nền văn hoá của các người. Ắt hẳn sẽ bớt có những Tristes Tropiques (Nhiệt đới buồn) hơn sau khi người ta nghe được câu trả lời này. 






No comments:

Post a Comment