Ghi chép trên dãy Alps

Bất thức Lô Sơn chân diện mục

Chỉ duyên thân tại thử sơn trung 

-Tô Đông Pha 

Manfred on the Jungfrau - John Martin

Tôi đã đi từ ngỡ ngàng này đến vỡ lẽ khác khi đào sâu vào đá gneiss của dãy Alps - vật liệu Peter Zumthor sử dụng cho nhà tắm Therme Vals. Những hân hoan của việc hợp thức hoá mọi ca tụng trong tôi với một kiệt tác kiến trúc đương đại dần dà đã biến thành một cảm giác dè dặt, tự vấn không thể đè nén.

Vô ngôn của một chiếc dầm I

Tác phẩm Abstract của hoạ sĩ trừu tượng Ad Reinhardt 

Cách thức mà chiếc dầm thép I được thành hình, trên thực tế, hệt như cách mà người thợ thủ công tạo nên chiếc bình gốm vậy:

Bản vẽ là một cuộc trò chuyện

Housing Complex in Niigata - Shenk Hattori 

Tỉ lệ là tất cả của cuộc trò chuyện thông qua bản vẽ. Yếu tố trừu tượng và vô hình này quyết định mối quan hệ của một cá nhân đối với công trình. Người kiến trúc sư chọn lựa tỉ lệ cho từng đối tượng đối thoại của mình, vì nó tương ứng với khả năng tri biết trong phạm vi mà tỉ lệ nội hàm. Tỉ lệ quá nhỏ tỉ lệ nghịch với chuyên môn giống như một buổi chuyện phiếm không có vấn đề nào được giải quyết. Cũng vậy, tỉ lệ quá lớn chẳng mang lại ích lợi gì cho người đối thoại với phạm vi quan tâm bao quát, ngoài việc biến cuộc nói chuyện trở thành độc thoại ở đó chỉ có người kiến trúc sư ưa phô bày cái biết của mình.

Tôi nói gì khi nói về sự im lặng của Sigurd Lewerentz

“Cái còn lại là sự im lặng" - Shakespeares

Nói về sự im lặng trong kiến trúc: từ trong bản chất đã là một hành động đầy mâu thuẫn mà quỹ đạo của nó chực chờ đưa ta vào mê lộ của những lời "tán tỉnh" sáo rỗng và ngạo mạn. Ngôn ngữ kiến trúc theo lối diễn giải không gì hơn là cái nhìn phiến diện, thậm chí tư biện của chúng ta về công trình. Chính những hành động "thay lời muốn nói" đã tiễn đưa mối quan hệ cá nhân lẽ ra sâu sắc với kiến trúc - một vật tự thân và thay vào đó những chỉ dẫn cảm xúc chủ quan và giáo điều.

Hôm nay, mặc dù ở trong tình thế không lấy gì là thoải mái, tôi đành phải phá vỡ sự im lặng ngôn từ để nói về sự im lặng trong kiến trúc. Một mặt, tôi tin rằng sự im lặng đã được Sigurd Lewerentz chưng cất trong hơn bảy mươi năm làm nghề sẽ không hư mất vì những lời thì thầm vô thưởng vô phạt của mình. Mặt khác, tôi hy vọng người ta bỏ ngoài tai những điều tôi trình bày sau đây.