Hiện tượng học của sự tròn - Gaston Bachelard (cuối)

V. 

Đôi khi chúng ta tìm thấy mình trong sự tồn tại của một hình thức dẫn dắt và bao bọc những giấc mơ thuở ban đầu của chúng ta. Với người hoạ sĩ, một cái cây được tổ chức trong sự tròn của nó. Nhưng một nhà thơ tiếp tục giấc mơ từ bên trên (higher up). Anh ta biết rằng khi một vật trở nên cô lập, nó trở nên tròn, giả định một hình dạng của tồn tại đổ dồn vào chính nó. Trong bài thơ Poèmes francais của Rilke, đây là cách mà một cây óc chó sống và thu hút sự chú ý. Ở đây, lần nữa ở quanh một cái cây đơn độc, là trung tâm của thế giới, cái vòm của bầu trời trở nên tròn, trong mối tương quan với quy luật của thi ca vũ trụ. 

Ở trang 169 của tuyển tập này chúng ta đọc thấy:

Cây luôn ở trung tâm 

Của mọi thứ xung quanh nó

Cây nuôi dưỡng  

Đại vòm của thiên đường. 

Dĩ nhiên, mọi nhà thơ thực sự thấy mỗi cái cây trong một đồng cỏ; anh ta chẳng nghĩ về một Yggdrasil huyền thoại sẽ tập trung toàn bộ vũ trụ, thống nhất thiên đàng và hạ giới, trong bản thân nó. Nhưng trí tưởng tượng của tồn tại tròn theo đuổi luật lệ riêng của nó: vì thế, như nhà thơ nói, một cái cây óc chó là “thành tròn cách hãnh diện" (proudly rounded), nó có thể nuôi dưỡng “Đại vòm của thiên đường". Thế giới tròn xung quanh thực tại tròn. 

Và từ đoạn này sang đoạn khác, bài thơ phát triển, gia tăng tồn tại của nó. Cái cây sống động, phản chiếu, căng phồng ra đến Thượng đế. 

Một ngày nào đó nó sẽ thấy Thượng đế

Và vì thế, chắc chắn là,

Nó phát triển tồn tại của nó trong sự tròn

Và vươn những cánh tay chín đến Ngài. 

Cây có lẽ 

Nghĩ ở bên trong 

Cây chế ngự chính nó

Chầm chậm cho đi bản thân

Hình thái đã triệt tiêu

Mối nguy của cơn gió!

Chắc tôi sẽ không bao giờ tìm được tài liệu nào tốt hơn cho một hiện tượng học của tồn tại cùng một lúc thiết lập xung quanh sự tròn của nó và phát triển trong nó. Cái cây của Rilke lan truyền trong những quả cầu xanh một sự tròn là chiến thắng trước những sự tình cờ của hình thức và những sự kiện may rủi của tính di động. Ở đây sự trở thành có vô số hình thức, vô số lá cây, nhưng tồn tại không hướng đến bất kỳ sự phân tán nào: nếu như tôi có thể thành công trong việc tổ hợp tất cả những hình ảnh của tồn tại, những hình ảnh thay đổi, dù cho bất kỳ điều gì, miêu tả sự vĩnh cửu của tồn tại, cái cây của Rilke sẽ mở ra một chương mới trong tập ảnh siêu hình học cụ thể của tôi.